İstanköy adası, tarih boyunca çeşitli isimlerle anılmıştır. Eski çağlarda adanın ismi, ilk hükümdarı “Merops”a izafen “Merope”idi. Tarihçi Plinio’ya göre, bu ada “Ninfea” olarak da adlandırılmıştır. Kos isminin ise, adada hüküm sürmüş olan kral II. Merops’un (M.Ö. 1000) kızı Koon’dan geldiği rivayet edilmektedir [1]. Bu isim zaman içinde farklı şekillerde telaffuz edilmiştir. Yunanlılar adaya Kos ve Stincos, İtalyanlar Coo, Rodos Şövalyeleri Lango, Latinler Cos, Türkler İstanköy adını vermişlerdir. Antik dönemde Kynis, Meropes (Meropis), Nymphaia, Karis ve Makarya gibi isimler verildi. Antik dönemdeki bu isimler muhtemelen mitolojik ve coğrafi isimlerdi[2].
“Lango” kelimesine gelince [3], bu kelime bazı haritalarda zikr edilmiştir. Muhtemelen Latince “Uzun” anlamına gelen “Lungo” kelimesinden türetilmiştir. Meşhur Türk denizcisi Piri Reis bu kelimeyi “Longu” olarak söylemektedir[4].
İngiliz seyyah Randolph Ber, XVII. yüzyıl sonlarında adanın isminin Lango olduğunu belirtmektedir[5].
Greklerin kullandığı “Stincos” kelimesini Türkler “İstanköy” olarak telaffuz etmişlerdir [6]. Stincos kelimesi Yunanca’da “Kos adasına gidiyorum” anlamındadır[7]. Ada, daha çok Hippokrat’ın adası olarak tanımıştır.
 



[1] S. Vyzantios, “Merops-Kos”, Geographic Dictionary, Atina, tarihsiz, s.80-86; S. Toumbi, Hippocrates Island Kos, Atina, tarihsiz, s.8-9
[2] D. Davaris; Kos, Atina, tarihsiz, 4-5; D. Hadjiamallos, Cos, History and Monuments, Atina, tarihsiz, s.5-6; H. Patsi, “Kos”, New Greek Encyclopoedia, Atina, tarihsiz, s.351-355.
[3] J. Delenda, The Knights of Rhodes, Atina, tarihsiz, s.20.
[4] Piri Reis, Kitab-ı Bahriye, II. Ankara, 1990, s.491
[5] Ber. Randolph, The Present State Of The Islands In The Archipelago (or Arches), Oxford, 1687, s.26.
[6] Osmanlı belgelerinde adamın ismi çoğunlukla bu şekilde kaydedilmiştir. Örnek için bkz; Tapu ve Kadastro Arşivi (Ankara) Nu.44, Rodos Mufassalı, s.61.
[7] Z. Çelikkol, İstanköy’deki Türk Eserleri ve Tarihçe, Ankara, 1990, s.9.