BU FASIL İSTANKÖY ADASIN VE BODURUM KAL’ESİN BEYÂN İDER

         İşbu İstanköy Adası hem dağ­lu ve hem ovalu yirdür. Hûb igen yirleri vardur. Ammâ kefere tâyifesi mezbûr adaya Lonku dirler. Uzun dimek olur. Vâki’a uzun adadur. Ve ol adanun cemi’i etrafı yetmiş mil mikdârdur.

Dört pâre kal’esi var. Ma’mûr. Evvel kal’esine Narince dirler. Cezîre-i mezbûrun poryâz tarafında Anadolu’ya karşu vâki’ olmuşdur. Mezkûr kal’eden Anadolu kenarı altı mildür. Ammâ bu zikr olan kal’e bir alçak düz yirde vâki’ ol­muşdur. Bir tarafın kazub liman eylemişlerdür. Küçük gemicükler girür, kadırga girmez, sığdur. Am­mâ kayık girür. Ol limanun kenâr­ları güzel bağlu bahçelü ve dolaplardur. Turunç ve limon ve envâ’ı miyveler üküştür.

Ve ikinci kal’esine Andimahi[1] dirler. Cezîre-i mezbûrun kıble ta­rafında deniz üzerine havâle bir yar başında vâki’ olmuşdur. Ve üçüncü kal’esine Kifelos[2] dirler. Mezkûr adanun lodos tarafında bir yüce yirde vâki’ olmuşdur. Ve dördüncü kal’esine Bili[3] dirler. Cezîre-i mezbûrun yılduz tarafında vâki’ olmuşdur.

Bu cümleden sonra, zikr olan Narince Kal’esi’nün önünden gayri eyü yatak yokdur. Mezkûr Narince’nün önleri hûb demür yirleridür. İki üç yüz pâre gemi yatmağa kabil yirlerdür. Tâ ol kal’eden iki mil mikdâr karayel ta­rafında bir alçak kumlu burundur. Ol burundan hep yatakdur. Ammâ mezkûr burunun ucu sığdur. Bir mikdâr daşıra yürüyeler.

Ve ba’dehû mezkûr burunun ka­rayel tarafından gün batısı tarafı­na varınca, cümle yufka sulu demür yirleridür. Ammâ zikr olan câ­nibinde bir sığ vardur. Bir mil denize çıkar. Gözetmek gerek. Bu zikr olan kenarlar cümle alçak ovalardur. Güzel igen yirleridür. Ve deryâsı da yufka sulu demür yirleri­dür. Kıble eyyâmında eyü yataklardur. Ammâ lodos tarafında bir yü­ce dağ var. Ol dağ ırakdan hemân bir adaya benzer. Zira ol dağ ile bâ­kî dağun arası alçak ovadur. Ol sebepden ba’zılar anı başka ada sanurlar. Başka değüldür. Cümlesi bir adadur.

Ve ba’dehû mezkûr ada gibi olan yirün ovaları tamam olub büyük dağa yakın geldükde deryâ üzerine havale zikr olan Andimahi Kal’esidür. Mezkûr kal’enün karşusında İncirli Adası[4] on mildür. Bu mâbeynde Sakarcalar dirler bir uzun adacuk var. Ol adacuğun yatağı kıble tarafındadur. Ammâ mezkûr adanun lodos burnunda sığ vardur...mezkûr adanun poryaz tarafın­da bir yumru ada vardur. Ol adaya Kalibura[5] dirler. Zamanî evvelde ruhbanlar olur imiş.

Ve andan sonra zikr olan Kali­bura adasınun yiğirmi mil poryaz tarafında İstanköy’ün şurûk bur­nudur. Mezkûr burunun cemî’i et­râfı hep demür yirleridür. Alçak güzel yirlerdür. Ve ba’dehu mezkûr burundan dolaşub Narince Hisa­rı’na varmağa altı mildür. Mezkûr Narince Hisarı’n sâbıkan zikr eyledük. Ammâ kal’e-i mezbûrdan Bo­durum[6] kal’esi on sekiz mildür. Bu yolda Asyut Kalesi[7]’nün önünde iki adacuklar vardur. Ol adacuklarun arasından büyük gemiler ge­çer. Asyut önünde bir küçük adacuk var. Anunile Anadolu arası sığdur. Bodurum kalesine yakın olan Sığır Adası’nun[1] boğazından kayık geçmez. İhtiraz ideler, vesse­lâm.

[1] Sığır Adası: Bodrum Körfezi girişinde, Kara Ada’nın batısında kıyıya yakın küçük bir adadır.

[1] Andimahi: İstanköy Adası’nın orta yerinde, güneyde denize bakan yarlar üzerinde kurulmuş olan bir kale olup, 1522 yılında Palak Mustafa Paşa tarafından fethedilmiştir. Evliya Çelebi pembe yanaklı güzellerinin çokluğunu “Andimahi güzelisiz, ne istiğna idersiz” atasözü ile teyid etmektedir.

[2] Kifelos: İstanköy Adası’nın güney-batı ucunda, bugün de Kefalos adını taşıyan kentin yerinde kurulmuş olan kale.

[4] İncirli Adası: İstanköy Adası’nın Andimahi Kalesi güneyinde, on mil kadar açıkta küçük bir ada olup, bugünkü Yunanca adı Nisiros’dur.

[5] Kalibura: İncirli Adası’nın kuzey-doğusunda, bugün adı Strogili olan ada.

[6] Bodurum: Bodrum şehri ve kalesi.

[7] Asyut Kalesi: Kerme (Gökova) Körfezi’nin ağzında Bodrum Yarımadası’nın güney ucunda küçük bir kale (Kefaloka).